Jesion wyniosły
Fraxinus excelsior
pochodzenie / występowanie:
W przypadku rodzimego jesionu wyniosłego chodzi o bardzo rozpowszechniony gatunek, który występuje w lasach wilgotnych i podmokłych. Często znajdziemy go wzdłuż cieków wodnych w lasach mieszanych z olszą. Może też jednak występować na bardziej suchych stanowiskach. W Górnych Łużycach jesion jest rozpowszechniony od obszarów górskich aż po niziny. Często był sadzony wzdłuż dróg.
wygląd:
W fazie wegetacji jesion wyniosły można łatwo rozpoznać po liściach, które mają 20-25 cm długości, są naprzeciwległe, nieparzystopierzaste, z 9-13 listkami w 4-5 parach. Poszczególne listki są
jajowate lub lancetowate, podłużnie zaostrzone, drobno i ostro piłkowane, przy ogonku siedzące. Jesion można pomylić z robinią akacjową, której liście mają jednak gładkie brzegi i są jajowatego
kształtu. Zimą rzucają się w oczy czarne pąki. Kwiaty pojawiają się przed puszczaniem liści w kwietniu, są jedno- lub dwupłciowe, nagie, w wielu kolorach, od białego po różne odcienie różu. Z
owoców wyrastających z kwiatów żeńskich rozwijają się wąskie, podłużne skrzydlate orzeszki, błyszczące, koloru brązowego, które zobaczymy na drzewie we wrześniu. Jesion osiąga do 40 m wysokości i
wiek 300 lat.
wykorzystanie:
Jesion ma ciężkie i twarde drewno bardzo dobrej jakości. Znajduje zastosowanie jako ciężkie drewno, także przy produkcji sklejki. Było używane do produkcji trzonków do młotków, łopat i siekier,
ponieważ jest też mocne, sprężyste i elastyczne. Z tego samego powodu drewno jesionowe znalazło zastosowanie w produkcji przyrządów sportowych i gimnastycznych, np. drabinek lub sań. Najlepiej
nadaje się do produkcji cembrowin, dyszli, wozów drabiniastych Liśćmi jesionowymi karmiono zimą bydło domowe. Był też sadzony wzdłuż dróg i w miastach, przede wszystkim w miejscach wyżej
położonych.
ciekawostka:
Od lat 90. ubiegłego wieku jesiony coraz częściej obumierają. Na pniu tworzą się plamy, liście więdną i opadają. W ekstremalnych przypadkach mogą obumierać całe gałęzie. Choroba atakuje też młode
drzewa. W Niemczech straty sięgają aż 1/3 drzewostanu jesionowego. Za obumieranie jesionów odpowiadają nieznane dotychczas grzyby. Te mikroorganizmy, oprócz innych jednokomórkowych grzybów,
zasiedlają uszkodzone miejsca na drzewie, mogą przeniknąć do drewna i osłabić jesion. Badacze starają się obecnie wyhodować takie jesiony, które byłyby odporne na te szkodliwe grzyby.
Lokalizacja
